Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Hikayelerinde Anlatıcı ve Kahramanlar

Benlik/kimlik problemini eserlerinin merkezine yerleştiren tanpınar, Modern edebiyatımızda, insan gerçekliğine ilişkin yeni bir kavrayışı bireysel varoluşun içinden dile getirir. Benliğin/kimliğin sürekliliğini parçalayan geçmişle şimdi arasındaki bağlantıda yaşanan kültürel kopuşun iç dünyda yarttığı bölünme, hikayelerinde de dolayımlanan, derinleşen, karmaşıklaşan, bölünmüş bir iç dünya ve bu iç dünyalarına gömülü yaşayan zayıf, edilgen kahramanlarla çıkar karşımıza. Tanpınar'ın kahraman kategorisini ele alışındaki bu modern tutumu ve anlatı metinlerinin temel öğesi olan kahraman kategorisine getirdiği zenginlik ve farklılaşma J. C. Coquet'nin özne odakli kuramı çerçevesinde incelenmiştir.

J. C. Coquet'nin özne odaklı kuramı, yalnızca kahramanları değil, eser içindeki bütün sesleri içerdiği için anlatı söylemini oluşturan en temel yapılanmanın kurucusu anlatıcıyı da değerlendirmeye olanak vermiştir. Coquet'nin kuramı yapısalcılığın sildiği, özellikle ele almadığı "özne"yi ve öznelliği yeniden anlatının merkezine koyması bakımından önemlidir. Kuram, modern roman kahramanın en tipik görünümü olan kahramanın değişim kapasitesini içermesi kahramanın anlatı süreci içinde nesnesiyle kurduğu bağlantıyı, kendi içsel yönelimini, dünya ve dünya içindeki konumuna ilişkin tutumunu bütün değişimleri göstermesi bakımından son derece kapsayıcı ve modern anlatıların çok yönlü yapısını görünür kılmaktadır.