Derin Tarih Dergisi - Ağustos 2022

1953 Ajax Operasyonu

 Ajax Operasyonu olarak tarihe geçen darbeye giden adımlar, 1951 başlarında Başbakan Muhammed Musaddık’ın İran petrol endüstrisini millîleştirmesiyle başlamıştı. Musaddık, tıpkı Suudi Arabistan’da Amerika’nın uyguladığı gibi İran’daki petrolleri işleyen İngilizlerden imtiyaz istemişti. Fakat bu durum ABD-İngiliz ortak operasyonuyla sonunu getirmişti. İran petrollerinin millîleşmesi yolunda atılan adımlar ve beraberinde getirdiği CIA darbesinin acı faturası Derin Tarih Ağustos sayısında.

“1953 Ajax Operasyonu” dosya konusunda ilk olarak Dr. Rıza Kurtuluş İran’daki 1953 CIA darbesinin anatomisini incelerken Araştırmacı-Yazar Salih Karaduman İran’da Musaddık darbesinin arkasında yatan küresel aktörleri kaleme aldı. Dr. Hakkı Uygur 1953 darbesinin İran Devrimi’ni hazırladığı tespitinde bulunurken Gazeteci Stephen Kinzer ile darbeyi anlattığı kitabı üzerine konuştuk. Munise Şimşek, ilk çıkarılmasından millîleştirilmesine İran petrollerinin serencamını kaleme alırken, Metin Taha Yılmaz CIA’nın savaştan daha ekonomik olarak gördüğü darbelerini satırlara taşıdı. Son olarak Tarihçi Hilal Özel Musaddık’ın Türk basınında diktatör olarak gösterildiğini yazdı.

“1953 Ajax Operasyonu” dosyası haricinde ise Prof. Dr. İsmail Kara, Tarihçi-Yazar Dursun Gürlek, Prof. Dr. Uzi Baram, Dr. Ahmet Uçar, Prof. Dr. İsmail Güleç, Prof. Dr. Gülgün Yılmaz, Prof. Dr. Adnan Demircan, Dr. Muharrem Varol, Tarihçi Büşra Gür, Dr. Ekrem Sakar, Tarihçi-Yazar H. Yıldırım Ağanoğlu, Tarihçi-Yazar Arif Emre Gündüz, Doç. Dr. Mehmet Özalper, Tarihçi Beytullah İmzaoğlu, Araştırmacı-Yazar Mikail Türker Bal, Tarihçi-Yazar Hüseyin Yürük, Araştırmacı İbrahim Bozbeşparmak, Deniz Çıkılı, Oktay Türkoğlu, Hüdayi Şirinli, Yazar, Sunucu-Tiyatrocu Mehmet Önder ve Canan Aytaş gibi araştırmacı, yazar ve akademisyenlerden oluşan birçok kişi de birbirinden kıymetli yazılar kaleme aldı.

Derin Tarih ek kitap olarak bu ay, Araştırmacı İbrahim Bozbeşparmak’ın kaleme aldığı İslâm Coğrafyasından Portreler -1- kitabını bütün okurlarına armağan ediyor.

Tarih okuyan şaşırmaz.