Derin Tarih Dergisi - Haziran 2024 Sayı:147

Osmanlının Rahmet Kanatları: Hilâl-i Ahmer Cemiyeti

Derin Tarih olarak, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e miras kalan yüz akı kurumlarımızdan Hilâl-i Ahmer’i (Kızılay) kapak konusu olarak seçerken, insanî yardım sahasındaki mazimizi ve sicilimizi öne çıkarmak istedik. Sürprizlerle dolu, zengin görsellerle desteklenmiş muhtevamızı keyifle okuyacağınızı ümit ediyoruz.

 “Osmanlının Rahmet Kanatları: Hilâl-i Ahmer Cemiyeti” dosyamızda Alper Küçük İnsaniyetperver hareketin doğuşunu ele alırken Ahmet Güven, Özkan Usödev ve Turan Araz Hilâl-i Ahmer’in esirlere uzanan rahmet kanatlarını yazdı. Prof. Dr. Ahmet Zeki İzgöer Hilâl-i Ahmer’in Çanakkale’de yürüttüğü sağlık hizmetlerini satırlara taşırken Prof. Dr. Meriç Yılmaz Abdullah Bey’in çabalarıyla kurulan Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin doğuşuna ışık tuttu. Gökçe Eser Kızılay’ın kutsal topraklardaki faaliyetlerinin izlerini sürerken Dr. Hüsnü Ada Hilâl-i Ahmer isminin ve hilâl sembolünün bilinmeyenlerine ışık tuttu. Merhum Ord. Prof. Dr. Sadi Imak 1964’te I. Millî Kızılay Konferansı’nda ana hatlarıyla ortaya koyduğu Kızılay’ın kökenine dair bilgilerle bizi aydınlatırken Recep Can 1868’den 1915’e kadar Hilâl-i Ahmer’in reis-i umumiliğini yapmış dokuz ismi, bize yakından tanıttı. Dr. Selman Salim Kesgin Hilâl-i Ahmer’in dünyanın birçok yerindeki izlerini sürerken Murat Ellialtı vatanımızın işgal edildiği Millî Mücadele günlerinde Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin hizmetlerini Ankara Heyet-i Murahhasası İcraat Raporu üzerinden anlattı. Zahide Ekmekci ve Meryem Esra Varol Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında Kızılay’ın Türkiye-Kıbrıs-Avrupa üçgeninde mekik dokuyarak yardımların adaya girebilmesi için verdiği mücadeleyi kaleme aldı.

“Osmanlının Rahmet Kanatları: Hilâl-i Ahmer Cemiyeti” dosya konusu haricinde ise Prof. Dr. İsmail Kara Kâbe yolları için bir rehber olan Nehcetü’l- Menâzil’i gündeme taşırken Prof. Dr. Kahraman Şakul Bozkır göçebeliğinin katman katman derinleşen biyo-politiğini inceledi. Prof. Dr. İsmail Güleç Bir zamanlar Kariye Camii’nin yanı başındaki Hangâh Medresesi’nin bilinmeyenlerini kaleme alırken Prof. Dr. Süleyman Berk Hattat Emin Barın’ın hayatından kesitlerle birlikte geçtiğimiz ay Feshane’de sergilenen eserlerini anlattı. Dr. Ahmet Uçar Venedikli seyyah Ludovico di Varthema’nın Hicaz’daki izlerini sürerken Dr. Mehmet Erken Kestanepazarı Kursu’nun geçmişten günümüze uzanan serüvenini yazdı. Arif Emre Gündüz Osmanlı savaş teknolojisinin belkemiği olan Osmanlı demir madenciliğinin detaylarını yazarken Musiki Tarihi Uzmanı Tahir Günay Bâbür hükümdarı Cihangir ve Anarkali’nin imkansız aşkının musikiye olan yansımasını satırlara taşıdı. Oktay Türkoğlu Halit Ziya Uşaklıgil’in Suriçi’ndeki apartmanının hikâyesini, Enver Beşinci belgelerle geçmişten günümüze öğrencilerin karne serüvenini anlattı. Osman Atasoy “Birinci Meclisin Sarıklı Mebuslarına ne oldu?” sorusunu, Deniz Çıkılı ise İngilizler Sûret Limanı İçin Cihangir Şah’tan Nasıl İzin Kopardılar?” sorusunu yanıtladı. Fatma Türk Toksoy bir asır önceki gazetelerden Kurban Bayramı kesitleri sunarken Öğr. Gör. Mehmet Önder klasik mûsikimizin serencâmını satırlara taşıdı. Canan Aytaş ile Erzurum’daki üç asırlık Paşa Bey Konağı’nı adımlarken Şeyma Üstün ile İslâm geleneğindeki yerinden tılsımlı gömleklere muskanın ilgi çekici tarihine odaklandık.

Derin Tarih ek olarak bu ay, Fotoğraflarla Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nden Kızılay’a Uzanan Hikâye adlı fotoğraf kitapçığını bütün okurlarına armağan ediyor.